به گزارش اقتصادنیوز؛ هفته گذشته، پس از گذشت دو روز از شدت گرفتن درگیری‌ها در سرزمینهای اشغالی، رایزنی‌های فشرده‌ای با دو طرف اسرائیل و حماس در جریان است تا اوضاع آرام شود. منابع پیش بینی می‌کردند که اگر اتفاق میدانی بزرگی نیفتد، به احتمال زیاد این تلاش‌های دیپلماتیک نتیجه خواهد داد. اما با تشدید درگیری‌ها به نظر می‌رسد تلاش‌های دیپلماتیک بی‌نتیجه بوده است.
در ششمین روز از دور تازه درگیری‌ها میان اســرائیل و گروه فلســطینی حماس، نه تنها هیچ نشان‌های از کاهش تنش دیده نمی‌شود، بلکه به نظر میرســد دو طرف در آســتانه جنگ تمام‌عیار قرارگرفته‌اند زیرا رژیم اســرائیل 9 هزار نیروی نظامیانش را در مرز با غزه مســتقر کرده اســت. از سویی دیگر نتانیاهو نیز روز پنجشــنبه تاکید کرد که این درگیری‌ها طولانی خواهد بود.
حمله به ساختمان رسانه‌های بین‌المللی
اسرائیل روز شنبه یک آپارتمان مسکونی و دفاتر رسانه‌ای که در ساختمانی در شهر غزه مستقر هستند را مورد حمله قرار داد و تخریب کرد. از جمله رسانه‌های مستقر در این ساختمان، شبکه رسانه‌ای الجزیره و خبرگزاری آسوشیتدپرس هستند.
ویدئوی زنده ساختمان ۱۱ طبقه الجلا که تعدادی دیگر از دفاتر را نیز در خود جا داده بود نشان میدهد که پس از بمباران در حالی که گرد و غبار به آسمان می‌رود، ساختمان و آوار فرومی‌ریزند.
۱۴۰ کشته از جمله ۳۹ کودک/ ۹۵۰ مجروح
رژیم اسرائیل علیرغم فشارهای سازمان‌های بین‌المللی بامداد جمعه و شنبه نوار غزه را هدف حملات هوایی و توپخانه‌ای قرار داد. براساس آمار منتشر شده از زمان آغاز درگیری های هوایی از روز دوشنبه 140 فلسطینی از جمله 39 کودک جانشان را از دست داده و بیش از 950 نفر دیگر مجروح شدند. همچنین دست کم 9 اسرائیلی در حملات موشکی حماس کشته شده‌اند.
در این میان آنگونه که خبرگزاری الجزیره نوشته صدها خانواده فلسطینی نیز برای در امان ماندن از آتش اسرائیلی‌ها در مدارس تحت حمایت سازمان‌های بین‌المللی در شمال غزه مامن گرفتند.
همزمان به نوشته همین خبرگزاری حماس نیز در پاسخ به موشک پراکنی های اسرائیل شهر اشکلون واقع در سرزمینهای اشغالی را هدف قرار داد؛ در جریان این حمله حداقل شش اسرائیلی و یکی از اتباع هند کشته شدند. به گفته ارتش رژیم اسرائیل صدها موشک از جانب غزه مناطق مختلف در سرزمین های اشغالی را که تحت اختیار این رژیم قرار دارد و همچنین نظامیان مستقر در نزدیکی سرزمین های شرقی را هدف قرار داده است.
در این میان برخی از خبرها نیز از پرتاب سه موشک از جنوب لبنان به سمت رژیم اسرائیل حکایت می‌کرد. این موشک پراکنی ها همزمان با اوج گیری خشونت و درگیری میان شهروندان فلسطینی و شهرک نشینان اسرائیلی در کرانه باختری و بخش های دیگری از سرزمینهای تحت اختیار رژیم اسرائیل است.
آنچه در انتهای هفته گذشته، گذشت
بعد از بمباران شــبانه در سرزمینهای اشغالی و تبادل آتش شــدید میان فلســطینی‌ها و نیروهای رژیم اسرائیل، روز جمعه خشــونت‌ها در این منطقــه از کرانه باختری تا نــوار غزه به اوج خود رسید؛ خشــونتی که قربانیانش عمدتا فلسطینی بودند.
به نوشته نیویورک‌تایمز غزه بیش از سایر بخش‌های سرزمینهای اشغالی شاهد مرگ بود و ویرانی؛ منطقه‌ای فقیر که کنترلش در اختیار حماس است.
رســانه‌های اســرائیلی و فلســطینی در ارتباط با کشته شده‌ها و مجروحان آمارهای متفاوتی ارائــه کردند. اما اغلب رسانه‌ها میگویند به واسطه خشونتها و در جریان بمباران‌های هوایی بیش از 140 فلســطینی در نوار غزه جانشــان را از دســت داده و تعداد زیادی از ساختمان‌ها و بناها ویران شــدند و دسترســی مردمان این خطه بــه آب و برق قطع شــده اســت.
در همین راستا برخی رســانه‌های عرب‌زبان شــامگاه جمعه گزارش دادند که با وجود فعال بودن ســامانه دفاع موشکی گنبد آهنین، شماری از راکتهای فلسطینی در اسرائیل سقوط کردند. با این همه به گفته ناظران در نیمه‌های جمعه‌شب از شدت بمباران‌های هوایی کاسته شــده، چرا که هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی برای نخســتین بار توپخانه‌های مستقر در نوار غزه را هدف قــرار دادند.
با این همه الجزیره مدعی اســت جنگنده‌های اســرائیلی هفت موشک سنگین را بر فراز غزه پرتاب کردند، یکی از این موشــک‌ها ساختمان وزارت کشور را هدف قرار داد. با این همه به نوشــته این خبرگــزاری این حمله تلفاتی نداشته چرا که پس از تشدید حملات از جانب رژیم اسرائیل، پلیس و نیروهای امنیتی بســیاری از مناطق غیرنظامی غزه را تخلیــه کرده‌انــد.
فرماندهان نظامی اســرائیل میگویند هــدف حملات بامــداد جمعه به غــزه، نابود کــردن یک تونل زیرزمینی حماس بوده اســت. به گزارش آسوشیتدپرس 6 عضو یک خانواده در این حمله کشــته شدند و بسیاری از بناهای این محله تخریب شدند.
علاوه بر حملات هوایی، روز جمعه خیابانهای بســیاری از مناطق ســرزمینهای اشــغالی نیز صحنه آشوب و خشــونت بود، سربازان اسرائیلی به ســوی معترضان تیراندازی کرده و فلسطینی‌ها نیز با استفاده از سنگ و آتش تلاش داشتند از خود در برابر موجی از خشونتها حراست کنند.
به گفته ناظران چندین منطقه در کرانه باختــری نیز درگیر تنش‌های جدی بود. در برخی از شهرهای تحت کنترل رژیم اسرائیل که بافت جمعیتی‌اش ترکیبی است از اعراب و یهودی‌ها، درگیری‌ها برای چندمین روز متوالی ادامه داشــته؛ درگیری‌ها به اندازهای خشــن بوده که ساکنان این مناطق با ترس و وحشت رویدادهای روزانه را رصد میکنند. اسرائیلی‌ها بیش از همه نگــران وقوع جنگ داخلی در ســرزمینهای اشــغالی هستند.
به نوشته رسانه‌های عربی، عصر جمعه کمال الخطیب، نایب‌رئیس جنبش اسلامی فلسطینیان اسرائیل در کرانه باختری از سوی پلیس اسرائیل نیز بازداشت شد.
آخرین دور از ناآرامی‌ها میان اعراب و یهودیان روز دوشنبه بعد از حمله نظامیان اسرائیلی و پلیس این رژیم به اعراب فلســطینی در مســجدالأقصی کلید خورد؛ پــس از آن حماس در واکنش به خشــونتهای اعمالی علیه فلســطینی‌ها بمباران هوایی علیه مواضع اســرائیل را کلید زد؛ و به این ترتیب تنش‌های زمینی و هوایی میان دو طرف اوج گرفت.
رژیم اســرائیل روز پنجشــنبه بیش از 7 هزار نظامی اسرائیلی را فراخوانــد و واحدهای زرهی خود را در اطراف غزه مســتقر کرد؛ اقدامی که به باور بســیاری میتواند زمینــه را برای تکرار حمله زمینــی 2014 به این منطقه فراهم کند؛ حملــه‌ای که در آن برهه زمانی بیش از 2 هزار کشــته بر جای گذاشــت.
با این همه رژیم اســرائیل عملیات زمینی‌اش را آغاز نکــرده و از همین رو اســتقرار نظامیانش میتواند نوعی هشدار به حماس باشد برای توقف درگیری‌ها.
الجزیره در ارتباط با تنش‌ها در ســرزمینهای اشغالی می‌نویسد، رژیم اسرائیل به‌رغم درخواست‌های جهانی مبنی بر توقف ســریع خشــونت‌ها، کمــاکان مواضع حماس را هدف حملاتش قرار میدهد، آن هم در شرایطی که سرزمینهای اشغالی درگیر شکاف عمیق و جدی شده و درگیری میان اعراب و یهودیان در کف خیابان‌ها به‌سان کابوسی بر سرزمینهای اشغالی سایه افکنده است.
به گفته ندا ابراهیم خبرنگار الجزیره مستقر در رام‌الله، فلسطینی‌ها در نزدیکی یکی از شهرک‌های مختلف و همچنین در بخشهایی از کرانه باختری از جمله نابلس در شمال تظاهرات بزرگی را برگزار کردند.
رژیم اسرائیل همچنین روز پنجشنبه همزمان با تشدید بحران در سرزمین های اشغالی تانک‌ها و تجهیزات نظامی‌اش را در نزدیکی مرزهای فلسطین مستقر کرد، آن هم در شرایطی که پیش از این جنگنده‌های این رژیم ساختمان‌های بلند و سایر اهداف در نوار غزه را هدف حملاتشان قرار دادند. از همین رو فلسطینی ها عید فطر را زیر بمباران هوایی و بی امان گذراندند.
به نوشته الجزیره گروه حماس روز چهارشنبه گزارش های منتشرشده مبنی بر شهادت شماری از فرماندهان ارشد این گروه در حملات هوایی رژیم اسرائیل را تائید کرد. باسم عیسی معروف به ابو عماد، فرمانده ارشد حماس در شهر غزه از جمله شهداست است. ارتش اسرائیل نیز بعدازظهر چهارشنبه اعلام کرد که یک سرباز این رژیم نیز به واسطه اصابت راکتی که از نوار غزه پرتاب شده بود کشته شد.در این میان یک ساختمان 14 طبقه در نوار غزه نیز به دنبال حمله هوایی اسرائیل فرو ریخت.
در مقابل گروه حماس با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که تعداد زیادی راکت را به سوی اسرائیل پرتاب کرده است. امدادگران اسرائیلی می گویند یک پسر شش ساله بر اثر اصابت راکت در شهر سدروت در نزدیکی مرز نوار غزه جانش را از دست داد. بنا به گزارش ها پنج نفر نیز بر اثر حمله راکتی به سدروت مجروح شدند. همزمان با حملات هوایی و موشکی حماس و رژیم اسرائیل، درگیری ها میان اعراب و یهودیان رادیکال نگرانی های بسیاری را نسبت به آغاز جنگ داخلی در سرزمین های اشغالی به وجود آورده است.
به نوشته نیویورک تایمز نخست وزیری رژیم اسرائیل روز پنجشنبه در جریان دیدار از شهر لود( شهری که بافت جمعیتی اش ترکیبی است از یهودیان و اعراب) ضمن هشدار از وقوع جنگ داخلی، از استقرار نظامیان در این شهر خبر داد. در همین راستا 7 هزار نظامی ذخیره اسرائیلی به میدان فراخوانده شده و برگه های مرخصی لغو شد تا واحدهای رزمی برای نبرد در دو جبهه، یهودیان رادیکال و نیروهای نظامی حماس و جهاد اسلامی به حالت آماده باش قرار بگیرند. ناظران می گویند پیش از ورود نخست وزیری پلیس برای جلوگیری از تنش های بیشتر در شهر لود منع رفت و آمد در ساعاتی مشخص را اجرایی کرد.
روون ریولن، رئیس جمهوری رژیم اسرائیل بیش از آن که نسبت به حملات هوایی نگران باشد، از شبح جنگ داخلی که بر سرزمینهای اشغالی سایه افکنده به هراس افتاده و می گوید باید مشکلات بدون وقوع جنگ داخلی پایان یابد. با این همه رهبران ارشد فلسطینی باور متفاوتی دارند و می گویند اظهار نظر مقام های اسرائیلی در ارتباط با احتمال بروز جنگ داخلی فرار به جلو است؛ رهبران اسرائیل بدین طریق تلاش دارند تا بدینگونه افکار عمومی را منحرف کنند تا به دنبال آن نباشند که تنش ها چرا و چگونه و از کجا آغاز شد.
در چنین شرایطی بنی گانتس، وزیر دفاع رژیم اسرائیل روز پنچشنبه از استقرار تعداد بیشتری از نیروهای نظامی در خیابان ها خبر داد. تصاویر منتشر شده از سرزمین های اشغالی نشان می دهد که جو داخلی بسیار ناآرام است. یکی از فیلم هایی که در چندین ساعت اخیر در شبکه های مجازی دست به دست شد، فیلم هایی است از ضرب و شتم دوغیر نظامی عرب و یهود. در این میان خبر کشته شدن یک یهودی با چاقو نیز منتشر شده است.
ناظران از شکاف عمیق در شهری چون لود ابراز نگرانی می کنند، درگیری ها بین حماس و اسرائیل به دنبال تنش ها بین معترضان فلسطینی و نیروهای امنیتی اسرائیل در بیت المقدس آغاز شد. پرتاب همزمان صدها راکت از سوی حماس و دیگر گروه های فلسطینی در نوار غزه در برخی موارد باعث می شود که «گنبد آهنین»، سامانه دفاع هوایی اسرائیل توان مقابله با این راکت ها را نداشته باشد. به این ترتیب صدای آژیر خطر در تل آویو و دیگر شهرهای رژیم اسرائیل به صدا در می آید.موج جدید درگیری ها بین گروه های فلسطینی و اسرائیل شدیدترین تنش ها بین دو طرف از سال 2014 تاکنون محسوب می شود.
سه نکته بسیار مهم از درگیری‌های اخیر
در این راستا سه نکته حائز اهمیت وجود دارد.
نخست اینکه؛ مهم‌ترین مراکز دولتی اسرائیل در قدس واقع است، اما در گذشته نیروهای فلسطینی از بیم این که موشک‌ها در مناطق فلسطینی و حتی اماکن مقدس فرود آید، قدس را کلا از دایره حملات خارج ساخته بودند و چندان سابقه نداشته که موشکی از غزه به قدس شلیک شود، اما شلیک صدها موشک در روزهای اخیر به قدس غربی در خور توجه بود. این شلیک‌ها نشان از بالا رفتن دقت این موشک‌ها و اطمینان از فرود آمدن آن‌ها در اماکن مورد نظر است. البته بنا به اعلام ارتش اسرائیل، سامانه گنبد آهنین بسیاری از موشک‌ها را ساقط کرده است، ولی باز اصابت چند موشک به اهدافی میتواند دردسرساز باشد.
ذکر این نکته هم مهم است که اهمیت این حملات فلسطینی‌ها، بیشتر نه از جهت قدرت تخریبی و خسارت و تلفاتی است که بر جای می‌گذارند، بلکه به خاطر فضای ناامنی است که در مناطق اسرائیلی‌نشین ایجاد می‌کند؛ والا هنوز بیشتر این موشک‌ها از قدرت تخریبی بالایی برخوردار نیستند. اما شلیک مداوم آن‌ها در حملات متقابل کلا زندگی در شهرها و مناطق یهودی‌نشین را فلج می‌کند و آسیب‌های روانی و اقتصادی زیادی را متوجه اسرائیلی‌ها می‌کند. اسرائیلی‌ها بر عکس فلسطینی‌ها به چنین وضعیتی عادت ندارند و همین فشار مضاعفی را بر جامعه و دولت اسرائیل وارد می‌کند.
نکته دوم؛ حجم واکنش‌ها و سرعت آن‌ها در سطح منطقه و جهان نسبت به تحولات اخیر بسیار گسترده بود. این واکنش‌ها هر چند در سطحی نیست که اسرائیل را وادار به امتیازاتی به فلسطینی‌ها بکند، اما در یک دهه اخیر بی‌سابقه است؛ یک دهه‌ای که در نتیجه بهار عربی تنش‌ها میان بازیگران فرو ملی و فراملی منطقه رنگ خون و بعد حذفی به خود گرفت و هر که از هر چه در توان داشت برای حذف رقبای داخلی و یا در سطح منطقه دریغ نکرد. در نتیجه این وضعیت، فرصتی طلایی برای اسرائیل شکل گرفت که هنوز هم ادامه دارد و فلسطینی‌ها قربانی اصلی آن بوده و هستند.
حالا شرایط “اندکی” تغییر کرده است. بعد از یک دهه درگیری و جنگ‌های نیابتی همه بازیگران تقریبا خسته شده‌اند و تداوم این تنش‌ها به مصلحت هیچ طرفی نیست. از این رو، گفتمان آشتی و گفتگو از زیر آوار تنش‌ها و بحران‌های فرسایشی سربرآورده و هر چند فعلا کم‌رنگ است؛ ولی امیدوار کننده است. همین که اندکی از انرژی طرف‌های منطقه‌ای از زیر فشار تنش و بحران آزاد شود، بازیگران فرصتی هر چند ناچیز برای اندیشیدن به مسائل مهم‌تر خواهند یافت. همین خود باعث شکل‌گیری این حجم از واکنش‌ها در منطقه در قبال تحولات قدس شد. واقعیت این است که عقب‌نشینی موقت اسرائیل از تخلیه منازل شیخ جراح در نتیجه همین واکنش‌های گسترده و دامنه گسترده اعتراضات فلسطینی‌ها بود.
البته ناگفته هم نماند که رفتن ترامپ از کاخ سفید شکل‌گیری چنین واکنش‌هایی را تسهیل کرد. البته فاکتور مهم دیگر در عقب راندن اسرائیل، فشارهای پشت پرده دولت بایدن بوده است. هر چند مواضع اعلامی آن در چارچوب متعارف سیاست آمریکا در قبال اسرائیل و دعوت از طرفین به خویشتنداری و غیره بود، اما اظهارات تند برخی سناتورهای برجسته دموکرات نظیر برنی ساندرز، الیزابت وارن و کریس مورفی و نمایندگان دموکراتی همچون الکساندریا کورتیز علیه سرکوب شهروندان فلسطینی در قدس و تلاش برای کوچاندن آن‌ها میتواند منعکس کننده همان فشارهای پشت پرده باشد. دولت بایدن که به دلایل مختلفی به دنبال کاهش تنش‌ها در خاورمیانه و انتقال نقطه ثقل سیاست خارجی آمریکا برای مقابله با چین به حوزه پاسفیک است، تمایلی به جنگ و تنشی دیگر در منطقه ندارد.
نکته سوم؛ حملات اخیر نیروهای فلسطینی با حملات مشابه در گذشته تفاوتی اساسی دارد و همین نشان از شکل‌گیری یک معادله جدید است.
قبلا حملاتی که از غزه صورت می‌گرفت، صرفا با تحولات این منطقه ارتباط داشت و اتفاقات مهم‌تری در کرانه باختری و قدس افتاده است، اما نیروهای غزه ورود نمی‌کردند و همین باعث شکل‌گیری معادله‌ای شده بود که برای اسرائیل رضایت بخش بود؛ این که ارتباط میان غزه ودیگر مناطق فلسطینی‌نشین به کلی چه از حیث جغرافیایی چه سیاسی و ژئوپلیتکی قطع شود، اما این که گروه‌های فلسطینی در واکنش به تحولات قدس این حملات را انجام دادند، نشان از شکل‌گیری معادله‌ای دیگر و تلاش آن‌ها برای احیای پیوستگی سیاسی و امنیتی غزه با دیگر مناطق فلسطینی است و این معادله‌ای است که حماس به دنبال تثبیت آن است.